Ιστορικό

HΓκιλότα αποτελεί σήμερα αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινής και επίσημης ενδυμασίας των Κρητικών. Έχει αντικαταστήσει σε μεγάλο βαθμό τις Βράκες οι οποίες φοριούνται σήμερα σε πολύ επίσημες περιπτώσεις. Στη Δυτική Κρήτη η Γκιλότα συνδυάζεται με γελέκι και σακάκι κλασικό από το ίδιο ύφασμα και υποδήματα ψηλά έως το γόνατο. Τα χρώματα ποικίλουν, όπως επίσης και τα σχέδια. Χρησιμοποιείται ύφασμα υψηλής ποιότητας: ολόμαλλο, μαλλί-κασμίρι, μαλλί-μετάξι, κ.λ.π., Αγγλικής, Ιταλικής, Αυστραλέζικης αλλά και Ελληνικής προελεύσεως, ύστερα από αυστηρή επιλογή με σεβασμό στη διατήρηση του τοπικού χαρακτήρα. Για να πετύχουμε το σωστό αποτέλεσμα, συμβάλει η χειροποίητη παραδοσιακή τέχνη και η κατασκευή πάνω στη Γκιλότα, γιλέκο, σακάκι, Βράκες, των απόλυτα προσωπικών μέτρων σύμφωνα με την ιδιομορφία του κάθε σώματος και όχι τυποποιημένη σε νούμερα ή πατρόν κ.λ.π. Επίσης ο παραδοσιακός χαρακτήρας υπαγορεύει και επιβάλει μπούστο, κουμπιά και κουμπότρυπες εξ' ολοκλήρου.

Στην ίδια ακριβώς φιλοσοφία, γίνεται και η κατασκευή των στιβανιών, στα απόλυτα μέτρα του ποδιού, και κάτω από τις οποιεσδήποτε ιδιομορφίες αυτού, από δέρμα μοσχαρίσιο, αδιάβροχο, "πρόσωπο" και φόδρα από γίδα.

Κατά τον ίδιο τρόπο, η υψηλότερη ποιότητα των υλικών, η σωστή ανατομική κατασκευή και ο παλαιικός χαρακτήρας και τρόπος κατασκευής που διατηρείται, αλλά και η δυνατότητα κατασκευής και των δύο, από τον ίδιο τεχνίτη, μας δίνει το τέλειο παραδοσιακό αλλά και αισθητικό αποτέλεσμα. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι κατασκευάζονται σήμερα αρκετά στιβάνια , όχι μόνο για παραδοσιακή ενδυμασία, αλλά και για καθημερινή χρήση.

Με τον δάσκαλο μου Βαγγέλη Μαρεντάκη

Ευθύνη μεγάλη όμως, έχει και αυτός που τις φοράει, ο οποίος θα πρέπει να μεριμνήσει να είναι η ενδυμασία του πάντα καθαρή, σιδερωμένη, με τη γκιλότα στη σωστή θέση για να "πέφτει όμορφα", τα υποδήματα γυαλισμένα και γενικά να τιμάει τη φορεσιά όπως αρμόζει σ' ένα μερακλή.

”Τη κρητική τη φορεσιά όποιος τηνε φοράει, πρέπει να τηνε σέβεται και να τηνε τιμάει.”

Η σημαντική οικονομική διαφορά ανάμεσα στις Βράκες και τις γκιλότες, είναι ο κύριος λόγος που εκτόπισε τις πρώτες αφενός, αφετέρου έδωσε τη δυνατότητα σε ολοένα και περισσότερους νέους ανθρώπους να ντύνονται με την τοπική ενδυμασία.

Όμως όλα αυτά θα αποτελούσαν ιστορία πλέον, εάν δεν υπήρχαν τεχνίτες οι οποίοι με μεράκι κι υπομονή δεν παρέδιδαν την πολιτιστική μας κληρονομιά στους νεότερους.

ΚΥΔΩΝΕΣ

Ένας από αυτούς, είναι ο δάσκαλος μου, ο Μαρεντοβαγγέλης από τα Μαρεδιανά Κισσάμου, που μου παρέδωσε παραδοσιακά, αφιλοκερδώς την τέχνη αυτή, ο οποίος υπήρξε το τελευταίο προπύργιο που κράτησε και διατήρησε αμιγώς τη γραμμή της τοπικής ιδιαιτερότητας, πάνω στην αντρική ενδυμασία της Δυτικής Κρήτης. Μαθητής του και συνεχιστής αυτής της πανέμορφης τοπικής τέχνης με πολλή αγάπη και απεριόριστο σεβασμό προς το δάσκαλο μου, την παράδοση και τον τόπο μου, συνεχίζω τον αυθεντικό τρόπο ραφής πάνω στη χειροποίητη αντρική ενδυμασία. Δισέγγονος του Ιωαάννη Γ. Μαλινάκη, ο οποίος έμπλεκε τα γαμπάλια στις Βράκες, σήμερα συνεχίζω την εκμάθηση για την κατασκευή στις Βράκες από την δασκάλα μου την κα Δήμητρα Κτιστάκη-Καρκάνη από τα Ασκύφου Σφακίων. Άνθρωπος σεμνός, ταπεινός, με περίσσια υπομονή και αγάπη για την Κρητική Ενδυμασία (ανδρική & γυναικεία) και την παράδοση, η οποία διέσωσε αυτή την μακραιωνη τεχνη παραδίδει και αυτή την τέχνη της πολιτιστικής μας κληρονομιάς αφιλοκερδώς σε όποιον της το ζητήσει.

Με τον δάσκαλο μου Τηλέμαχο Ξυραφάκη και τον Γεώργιο Κατσιγαράκη (υποδηματοποιό) από την Κάνδανο

ΟΤηλέμαχος Ξυραφάκης από τα Παλαιά Ρούματα, ετών 89 σήμερα, μου παραδίδει και αυτός αφιλοκερδώς με εξίσου μεγάλη υπομονή και μεράκι την τέχνη των παραδοσιακών υποδημάτων (στιβανιών),τα οποία όπως θυμάται και επιμένει πρέπει να είναι” ψηλά και στετά”. Η ποιότητα των υλικών συμβάλει και εδώ στο τέλειο αποτέλεσμα.Τα δέρματα είναι από μοσχάρι, πρόσωπο,αδιάβροχα με την αντίστοιχη φόδρα από μοσχάρι ή γίδα για να είναι αντοχής και αναπνέων.

Ο γεμάτος Αρχοντιά, μερακλήδικος αλλά και λιτός τρόπος ζωής των παλαιών ανθρώπων, ο οποίος έριχνε μεγαλύτερο βάρος στην ουσία και όχι στην περιουσία, τραβάει κοντά του σήμερα ένα μεγάλο κομμάτι της νεολαίας. Θεματοφύλακες των αξιών του πολιτισμού μας, οι νέοι σήμερα προσπαθούν να βιώσουν τη διαφορετικότητα της Κρητικής κοσμοθεωρίας σε όλες τις εκφράσεις της καθημερινής ζωής, ενδυμασια-τραγουδι-χορος ως αντίδοτο στο παγκοσμιοποιημένο μοντέλο που πουλάνε οι πολυεθνικές.

"ΘΑ ΠΟΛΕΜΩ ΩΣΤΕ ΝΑ ΖΙΩ ΣΤΟΝ ΕΔΙΚΟ ΜΟΥ ΤΟΠΟ,
ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΑ ΕΘΙΜΑ ΤΩ ΠΑΛΑΙΩ ΑΝΘΡΩΠΩ."